Kim jest syndyk i jaka jest jego rola w postępowaniu upadłościowym?

Syndyk to osoba, która odgrywa kluczową rolę w postępowaniach upadłościowych. W praktyce wielu dłużników i wierzycieli nie do końca rozumie, kim jest syndyk, jakie ma kompetencje i jak wygląda współpraca z nim. W tym wpisie wyjaśniamy, czym zajmuje się syndyk, jakie ma prawa i obowiązki oraz co warto wiedzieć, jeśli zetkniesz się z nim w ramach upadłości – zarówno konsumenckiej, jak i gospodarczej.

Czym zajmuje się syndyk?

Syndyk to osoba powołana przez sąd upadłościowy do prowadzenia postępowania upadłościowego. Jego głównym zadaniem jest zarządzanie majątkiem upadłego oraz jego likwidacja w sposób najbardziej korzystny dla wierzycieli. Syndyk działa nie w interesie dłużnika, lecz w imieniu masy upadłości – czyli zbioru składników majątkowych upadłego, które podlegają likwidacji w celu zaspokojenia wierzycieli.

Do głównych zadań syndyka należą:

• zabezpieczenie majątku dłużnika po ogłoszeniu upadłości,

• sporządzenie spisu inwentarza i oszacowania majątku,

• sprzedaż majątku upadłego – np. poprzez licytację publiczną,

• składanie sprawozdań z przebiegu postępowania upadłościowego,

• przygotowanie planu podziału środków uzyskanych z likwidacji majątku,

• reprezentowanie masy upadłości przed sądami i urzędami.

Syndyk w upadłości konsumenckiej

W przypadku upadłości konsumenckiej syndyk również odgrywa kluczową rolę. Po ogłoszeniu upadłości przez sąd syndyk kontaktuje się z dłużnikiem, zbiera informacje o jego majątku i zobowiązaniach oraz przeprowadza czynności zmierzające do likwidacji majątku. W praktyce oznacza to sprzedaż posiadanych przez dłużnika ruchomości lub nieruchomości – chyba że sąd wyłączy je z masy upadłości (np. niektóre przedmioty codziennego użytku).

Co istotne, syndyk przygotowuje również projekt planu spłaty wierzycieli, który następnie zatwierdza sąd. W tym dokumencie określa się, w jakiej wysokości i przez jaki czas dłużnik będzie zobowiązany do spłaty swoich zobowiązań. Po wykonaniu planu – lub w szczególnych przypadkach po jego skróceniu lub umorzeniu – pozostałe długi mogą zostać umorzone.

Syndyk a komornik – czym się różnią?

Choć zarówno syndyk, jak i komornik zajmują się majątkiem osób zadłużonych, pełnią zupełnie różne funkcje.

Syndyk:

• działa w ramach postępowania upadłościowego,

• likwiduje cały majątek upadłego, tworzącą tzw. masę upadłości,

• działa pod nadzorem sędziego-komisarza (w trybie tzw. komisarycznym)

• nie prowadzi egzekucji, lecz zarządza likwidacją majątku w sposób systemowy.

Komornik:

• działa na podstawie tytułu wykonawczego (np. wyroku sądu),

• egzekwuje należność wskazaną przez konkretnego wierzyciela,

• nie likwiduje całego majątku, lecz zajmuje jego wybrane składniki wskazane przez wierzyciela,

• działa niezależnie od sądu upadłościowego.

Dla dłużnika różnica ta jest istotna – postępowanie z udziałem syndyka oznacza, że wszystkie długi będą rozpatrywane w ramach jednego postępowania, a nie przez kilku komorników działających równolegle.

Jak wygląda kontakt z syndykiem?

Po ogłoszeniu upadłości, to syndyk kontaktuje się z dłużnikiem, nie odwrotnie. Dłużnik ma obowiązek współpracować z syndykiem, udostępniając mu wszelkie informacje o majątku, dochodach i zobowiązaniach. Utrudnianie pracy syndyka może mieć poważne konsekwencje – od przedłużenia postępowania po oddalenie wniosku o oddłużenie, a nawet odmowę oddłużenia.

Współpraca z syndykiem w praktyce obejmuje:

• przesłanie kopii dokumentów finansowych (np. PIT, umowy, faktury),

• udostępnienie dostępu do lokalu i majątku,

• udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące zadłużenia,

• uczestnictwo w czynnościach mających na celu oszacowanie majątku.

Syndyk kontaktuje się z dłużnikiem najczęściej przez KRZ, drogą pisemną (listem poleconym), a także telefonicznie lub e-mailowo.

Czy można negocjować z syndykiem?

Tak, choć zakres negocjacji jest ograniczony. Syndyk nie działa w interesie dłużnika ani pojedynczego wierzyciela – jego rolą jest realizacja postępowania zgodnie z przepisami i interesem wszystkich wierzycieli. Można jednak:

• zaproponować wykup części majątku przez rodzinę,

• zgłosić gotowość do uregulowania długu przez osobę trzecią,

• złożyć propozycję nabycia składnika majątku (np. nieruchomości),

• wystąpić o wyłączenie przedmiotu z masy upadłości (np. rzeczy niebędących własnością dłużnika).

Każda propozycja musi być jednak zgodna z przepisami i zatwierdzona przez sąd lub sędziego-komisarza.

Jak zostać syndykiem?

Aby pełnić funkcję syndyka, należy posiadać licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Oto wymagania:

• ukończenie studiów wyższych (najczęściej prawniczych lub ekonomicznych),

• posiadanie co najmniej 3-letniego doświadczenia zawodowego,

• zdanie egzaminu państwowego organizowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości,

• pełna zdolność do czynności prawnych,

• niekaralność za przestępstwa przeciwko mieniu lub wiarygodności dokumentów.

Po uzyskaniu licencji, doradca restrukturyzacyjny może zostać powołany przez sąd jako syndyk w konkretnym postępowaniu upadłościowym.

Wynagrodzenie syndyka

Syndyk nie działa charytatywnie – jego wynagrodzenie określane jest przepisami prawa. Zazwyczaj zależy ono od:

• wartości masy upadłości,

• stopnia skomplikowania sprawy,

• liczby wierzycieli,

• czasu trwania postępowania.

W upadłości konsumenckiej wynagrodzenie syndyka pokrywane jest w pierwszej kolejności z masy upadłości. Jeśli majątku nie wystarcza – może zostać sfinansowane przez Skarb Państwa. Ostatecznie, sąd określa wysokość wynagrodzenia w postanowieniu kończącym postępowanie.

Podsumowanie

Syndyk to jedna z najważniejszych postaci w postępowaniu upadłościowym. Działa na rzecz wierzycieli, ale ma również obowiązek traktować dłużnika uczciwie i zgodnie z przepisami. Jeśli ogłoszono Twoją upadłość – warto współpracować z syndykiem w sposób rzetelny i transparentny. Z kolei jako wierzyciel możesz oczekiwać, że syndyk profesjonalnie zabezpieczy i sprzeda majątek dłużnika oraz przedstawi jasny plan podziału środków.

Jeśli potrzebujesz pomocy w kontakcie z syndykiem, chcesz ogłosić upadłość lub odzyskać należności – skontaktuj się z nami. Zespół Fresh Start Upadłości i Restrukturyzacje oferuje kompleksowe wsparcie w sprawach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Sami też jesteśmy syndykami.