Projektowane zmiany w Prawie upadłościowym 2025 – co oznaczają dla dłużników i wierzycieli?

W marcu 2025 r. opublikowano projekt obszernej nowelizacji ustawy – Prawo upadłościowe oraz kilku innych aktów powiązanych, m.in. Prawa restrukturyzacyjnego i ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Celem proponowanych zmian jest usprawnienie procedur oraz większe ujednolicenie zasad dotyczących upadłości konsumenckiej i postępowań wobec przedsiębiorców.

Poniżej przedstawiamy omówienie najważniejszych punktów projektu, zrozumiałym językiem, ale z poszanowaniem formalnego stylu prawniczego. To wiedza szczególnie przydatna osobom rozważającym upadłość konsumencką w Krakowie i całej Polsce, a także prawnikom, doradcom restrukturyzacyjnym i wierzycielom.

1. Skrócenie i uproszczenie planu spłaty wierzycieli

Jedną z kluczowych zmian jest doprecyzowanie zasad dotyczących planu spłaty wierzycieli. Po zakończeniu okresu na który plan spłaty został ustalony – jeśli plan spłaty nie zostanie zmieniony ani uchylony – wszystkie zobowiązania ulegną umorzeniu z mocy prawa po upływie trzech miesięcy. Oznacza to, że nie trzeba już będzie występować o osobne orzeczenie o umorzeniu długów – nastąpi to automatycznie.

Ta zmiana ma ogromne znaczenie praktyczne dla osób, które przeszły przez długotrwały proces upadłościowy. W Krakowie i innych dużych ośrodkach sądowych sądy upadłościowe są mocno obciążone – automatyzacja końcowego etapu postępowania znacząco skróci czas oczekiwania na pełne oddłużenie.

2. Większa elastyczność przy zmianach planu spłaty

Nowelizacja wprowadza możliwość zmiany lub skrócenia planu spłaty w kilku sytuacjach:

• jeżeli dłużnik nie może czasowo regulować rat – sąd może przedłużyć okres spłaty o maksymalnie 18 miesięcy,

• jeżeli brak zdolności spłaty ma charakter trwały i niezależny od dłużnika – sąd może uchylić plan i umorzyć pozostałe zobowiązania,

• jeżeli upadły spłaci zobowiązania wcześniej – może wnioskować o skrócenie okresu wykonania planu nawet o połowę.

To rozwiązanie premiuje rzetelnych dłużników i pozwala szybciej wrócić do pełnej zdolności finansowej.

3. Automatyczne umorzenie długów i brak egzekucji po zakończeniu planu

Nowe przepisy precyzyjnie regulują moment, w którym długi dłużnika przestają istnieć. Po upływie okresu spłaty oraz trzymiesięcznym terminie technicznym, zobowiązania upadłego niewykonane w ramach planu spłaty ulegają umorzeniu z mocy prawa. W tym czasie niedopuszczalne jest wszczęcie egzekucji dotyczącej wierzytelności powstałych przed ogłoszeniem upadłości.

To istotna zmiana – w praktyce wiele osób po upadłości konsumenckiej miało problemy z komornikami czy bankami mimo formalnego oddłużenia. Po wejściu nowelizacji w życie takie sytuacje mają być wyeliminowane.

4. Nowe zasady dla sędziego-komisarza i sekretariatu sądu

Projekt ustawy rozszerza kompetencje pracowników sądu. Obwieszczenia czy ujawnienia informacji o prawomocności orzeczeń będą mogli dokonywać nie tylko sędziowie, ale także referendarze czy asystenci sędziego. Celem jest usprawnienie pracy sądów i zmniejszenie opóźnień w publikowaniu informacji w systemie teleinformatycznym.

Dla dłużników oznacza to szybszy dostęp do informacji o statusie sprawy w Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ).

5. Zmiany dotyczące wynagrodzenia syndyka i kosztów postępowania

Projekt ustawy wprowadza zmiany dotyczące kosztów upadłości oraz wynagrodzenia syndyka.

• Wynagrodzenie ma być co do zasady równe jednemu przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw (według GUS),

• Sąd będzie mógł podwyższyć je maksymalnie do czterokrotności tej kwoty, jeśli syndyk poniósł znaczny nakład pracy.

• Koszty postępowania mają być zryczałtowane.

Powyższe rozwiązanie usprawni proces prowadzenia uproszczonych postępowań konsumenckich bez majątku, w takich sytuacjach syndyk nie będzie musiał wnioskować o ustalenie wynagrodzenia, gdyż będzie miało ono charakter ryczałtowy, a Sąd nie będzie musiał wydawać odrębnego postanowienia - co odciąży pracę sądów.

6. Ujednolicenie zasad dla upadłości konsumenckiej i przedsiębiorców

Projekt usuwa część rozbieżności pomiędzy postępowaniami prowadzonymi na podstawie części pierwszej („zwykła upadłość”) i części czwartej („upadłość konsumencka”) ustawy.
W obu przypadkach wprowadzono identyczne reguły dotyczące planu spłaty, umorzenia zobowiązań czy sprawozdań rocznych.

To kolejny krok w kierunku większej przejrzystości i równego traktowania dłużników, bez względu na status zawodowy.

7. Zmiany w Krajowym Rejestrze Zadłużonych

Zmieniono również ustawę o KRZ. Dane o osobach, których zobowiązania zostały umorzone z mocy prawa, będą widoczne w rejestrze przez 3 lata od dnia prawomocnego stwierdzenia wykonania planu spłaty. To ważne dla wierzycieli i instytucji finansowych, bo umożliwia ocenę wiarygodności kredytowej po zakończeniu upadłości.

8. Przepisy przejściowe i wejście w życie ustawy

Nowelizacja ma wejść w życie 14 dni po ogłoszeniu. Co istotne, będzie obejmować również postępowania już toczące się w momencie jej wejścia w życie – z pewnymi wyjątkami dotyczącymi wniosków złożonych wcześniej. W praktyce oznacza to, że wielu dłużników czekających na rozstrzygnięcie swojej sprawy – np. na etapie sądu rejonowego w Krakowie – będzie mogło skorzystać z nowych, korzystniejszych rozwiązań dotyczących umorzenia zobowiązań. Obecnie projekt nie został jeszcze przyjęty przez Radę Ministrów, trudno zatem oszacować kiedy możliwe będzie jego wejście w życie. 

10. Co zmiany oznaczają dla osób planujących upadłość konsumencką w Krakowie?

Dla mieszkańców Małopolski nowelizacja może oznaczać szybsze postępowania i mniej formalności. Sądy upadłościowe w Krakowie od lat zmagają się z rosnącą liczbą spraw o oddłużenie. Nowe reguły – zwłaszcza automatyczne umorzenie zobowiązań czy ryczałtowe wynagrodzenie syndyka w prostych sprawach – powinny znacząco ułatwić i usprawnić procedurę.

Dlatego osoby zainteresowane tematem upadłość konsumencka Kraków powinny już teraz przygotować się na zmiany i zasięgnąć porady prawnej, aby w pełni wykorzystać nowe możliwości.

11. Wnioski

Projekt ustawy z marca 2025 r. to jedna z najbardziej kompleksowych reform w zakresie Prawa upadłościowego od kilku lat. Dzięki nim postępowania mają stać się bardziej efektywne, a procedura oddłużenia – bardziej przyjazna dla uczciwych dłużników.

Jeżeli rozważasz złożenie wniosku o upadłość konsumencką w Krakowie, warto śledzić postęp prac nad projektem i skonsultować się z doświadczonym prawnikiem lub doradcą restrukturyzacyjnym.
Nowe prawo może otworzyć drogę do szybszego i trwalszego oddłużenia, a tym samym – do nowego startu finansowego.